Voor online verrijkte verhalen zoeken journalisten nu zelf beeldmateriaal. Je moet dus goed weten wat je mag publiceren, anders krijg je geheid een schadeclaim aan je broek. Zeven tips om met een gerust hart beelden te zoeken voor je verhaal.
Door Karen Van Brabant & Marc van Breda
Werk je bij DPG Media? Klik dan hier om een PDF te downloaden om uit te printen en op te hangen op de redactie.
Tip 1.
Heb je geen toestemming van de fotograaf? Plaats de foto niet! Je moet toestemming hebben van de fotograaf voordat je een foto in print of online plaatst. Let op: bronvermelding betekent niet dat je toestemming van de maker hebt. Goedkeuring van de geportretteerde volstaat ook niet.
Tip 2.
In de bronvermelding zet je altijd de fotograaf of rechthebbende, niet het medium waar je de foto hebt gevonden. Dus niet Wikimedia Commons, Twitter, Instagram of ‘het internet’ – serieus, het gebeurt – dit zijn geen rechthebbenden. Verwijs alleen naar de maker van het beeld.
Tip 3.
Een foto die online staat en door iedereen vrij bekeken wordt, is geen vrijbrief om het beeld over te nemen. Een foto op Facebook of Instagram geplaatst door een bekende acteur, een influencer of een onbekend persoon, is niet automatisch vrij van auteursrecht. Bovendien ligt het auteursrecht niet per se bij degene die de foto online heeft gezet. Vraag toestemming om de foto te plaatsen en ga na of degene die de foto heeft geplaatst ook daadwerkelijk zelf die foto heeft gemaakt.
Tip 4.
Een beeld embedden mag (bijna) altijd. Heb je een foto gevonden via Google of social? Je mag altijd linken naar de site door het beeld te embedden binnen je verhaal, zolang het beeld openbaar beschikbaar is. Maar een screenshot maken, dat beeld opslaan op je computer en vervolgens opnieuw uploaden om bij je artikel te gebruiken, mag dan weer niet. Doe je dat wel? Kijk dan bij tip 3.
Tip 5.
Beelden met een ‘creative commons’-licentie mag je niet zomaar gebruiken. Foto’s met ‘creative commons’-licentie zijn vaak vrij te gebruiken, sommige mag je zelfs bewerken, maar altijd met naamsvermelding. Wees ook hier waakzaam: er zijn zes soorten licenties en de meeste gelden niet voor commerciële uitingen, zoals onze nieuwssites waarmee we geld verdienen. Alleen foto’s waar naamsvermelding voor nodig is en die gebruikt mogen worden door een commerciële organisatie mag je toevoegen aan je artikel.
Tip 6.
Let op met archieven van DPG Media. Ons archief is met de hand samengesteld en de informatie over auteursrecht klopt niet altijd (meer). Let daarom goed op bij het gebruik van foto’s uit archieven. Check bij twijfel bij de fotograaf of een foto
gebruikt mag worden.
Tip 7.
Denk aan de context waarin je de foto plaatst. Straalt het artikel negatief af op de geportretteerde op de foto? Of heeft hij totaal geen connectie met de inhoud? Dan kan iemand aanspraak maken op het portretrecht, en zich in bepaalde gevallen verzetten tegen publicatie van een foto. Een foto van een grote menigte op een openbare plaats is veiliger dan een foto van één of enkele herkenbare personen. Voetnoot: een portret hoeft geen foto te zijn. Ook een tekening, karikatuur of een typerende lichaamshouding vallen daaronder.
OVER DE AUTEURS
Karen Van Brabant en Marc van Breda zijn bedrijfsjurist bij DPG Media en zien soms claims binnenkomen die we echt hadden kunnen voorkomen.
